Dizdeki kireçlenme (artroz) tedavisinde ilek seçenek ameliyat dışı tedavidir. Eğer ameliyat dışı tedavi başarısız olursa ameliyat gerekli olabilir. Farklı ameliyat yöntemleri olduğundan hangi ameliyatın size uygun olup olmadığına doktorunuzla birlikte karar vermeniz gerklidir. Diz artrozunda ameliyat yapılmasının amacı, dizdeki ağrının giderilmesi, fonksiyonların artırılması ve dğer şikayetlein giderilmesidir. Genel olarak ameliyat yöntemleri, artroskopi, osteotomi ve protezdir.
Artroskopi
Artroskopi diz etrafına açılan küçük deliklerden diz içine sokulan küçük aletler yardımı ile yapılan bir işlemdir. Artroskop denilen ince kaelm kalınlığındaki alet dizin içine sokularak görüntü elde edilir ve bu görüntü bir monitöre yansıtılarak işlem gerçekleştirilir. İşlemlerin yapılabilmesi için ek aletlereihtiyaç vardır. Yine küçük kesilere uygun kesiciler, tutucular, traşlayıcılar ve diğer aletler kullanılarak diz içindeki sorun giderilir.
Artrozlu bir dizde, hasarlı kıkırdak düzgünleştirilebilir, serbest kıkırdak arçları varsa çıkartılabilir, yırtık menisküsler varsa temizlenebilir ve eklem içinde var olan artık maddeler diz yıkanarak temizlenir.
Eğer hastanın yaşı genç ise (örneğin 55 yaş altında) artroskopi ile şikayetler azaltılarak daha büyük ameliyatlar geciktirilebilir. Ancak her artroz hastası artroskopiden fayda görecektir şeklinde bir kural yoktur. Artroskopiden hastanın fayda görüp gürmeyeceğini doktorunuz belirleyecektir.
Artroskopi diğer yöntemlere göre daha küçük bir ameliyat olsa da sonuçta ameliyattır ve bazı riskler taşıyabilir. Anesteziye bağlı sorunlar, enfeksiyon, damar-sinir yaralanması, damar içinde kan pıhtılaşması ve yara izi gibi sorunlar oldukça az görülse de artroskopide söz konusu olan risklerdir.
Osteotomiler
Osteotomi kelime anlamı olarak kemiğin kesilmesi demektir. Ancak işlem olarak diz artrozunda diz etrafındaki kemiklerin kesilerek bazı düzeltmelerin aypılması ve böylece bacağın uzunlamasına eğriliklerinin düzeltilerek diz üzerine gelen yükün dağılımının düzeltilmesi ve dizdeki kıkırdağın rahatlatılmasıdır. Eğer artroz dizin iç veya dış kısmında tek bir tarafta ise dizin genelinde yaygın değilse, osteotomi hasta için faydalı olabilir.
Örneğin dizin iç kısmında artroz var ve dış kısmı sağlıklı ise, dizin altındaki kemikten yapılacak bir ostetomi ve düzetlme ile dizin iç kısmındaki vücud yükü dizin sağlıklı olan dış kısmına alınır ve iç kısıdaki aşınmış olan kıkırdak rahatlatılır. Bu sayede hastanın şikayetleri düzelirken kıkırdak aşınmasıda yavaşlatılır ve hastanın kendi dizini daha uzun süreli kullanması mümkün hale gelir.
Osteotomi sonrasında hastanın kemiğinde kaynama beklendiğinden hastanın bir süre ayağı üzerine basması mümkün olmaz. Ameliyat tekniğini bağlı olarak bu süre değişebilir. Ancak kaynama meydana geldikten sonra hasta aynı bacağını daha iy kullanabilir.
Tüm ameliyatlarda olduğu gibi osteotominin de kendine göre riskleri mevcuttur. Anesteziye bağlı sorunlar, damar içinde kan pıhtılaşması, sinir hasarı, dolşaım sorunları, kaynamama ve yara izi gibi. Ayrıca osteotomi sonrasında ameliyat olan bacak ile olmayan bacak arasında görünüm farklılığı ortaya çıkar.
Protez Ameliyatları
Protez ameliyatları dizin değiştirilme ameliyatlarıdır. Uygun üretilmiş malzemeler sayesinde dizdeki bozuk kısımlar çıkarılarak protez parçaları ile değiştirilir diğer bir değiş ile diz yeniden oluşturulur. Eğer dizinizde artroz yaygınsa, istirhatte dahi ağrınız varsa, yürüme mesafeniz oldukça kısalmış ise ve en önemlisi. dizinizdeki artroz nedeni ile günlük yaşamınız bozulmuş ve yaşam kaliteniz azalmış ise protez ameliyatı siziniçin uygun olabilir.
Bazen artroz dizinizin belli bir kısmında olabilir ve protez sadece o bölgeye yerleştirilebilir. Bazende yaygındır ve dizinizin tamımının değişmesi gerekebilir.
Protez metal ve özel plastiğe benzer maddelerden özel olarak yüksek teknoloji ile üretilmiş parçalardan meydana gelir. Genellikle dize kemik çimentosu denilen bir dolgu malzemesi kullanılarak bu parçalar sabitlenir. Çimentosuz olarak da yapılanları vardır.
Protez ameliyatlarının sonuçları genellikle mükemmeldir. Hasta ameliyat sonrasına ağrılarınan kurtulur ve günlük foksiyonlarını yeniden kazanabilir. Ameliyat sonrası 3-6 ay süren rehabilitasyon döneöi vardır. Ancak hastaların erken dönemde (1-2 gün) ayağa kalkıp yürümeleri mümkündür. Günümüzde 10-15 yıllık sürede %90-95 oranında başarılı sonuçlar elde etmek mümkündür.
Protez geri dönüşü olmayan bir ameliyattır. Küçük bir ameliyat değildir. Bu nedenle elde başka seçenek kalmamışsa uygulanması uygundur. Protez ameliyatlarının sonuçları genellikle mükemmeldir. Hasta ameliyat sonrasına ağrılarınan kurtulur ve günlük foksiyonlarını yeniden kazanabilir. Ameliyat sonrası 3-6 ay süren rehabilitasyon döneöi vardır. Ancak hastaların erken dönemde (1-2 gün) ayağa kalkıp yürümeleri mümkündür. Günümüzde 10-15 yıllık sürede %90-95 oranında başarılı sonuçlar elde etmek mümkündür.
Protez geri dönüşü olmayan bir ameliyattır. Küçük bir ameliyat değildir. Bu nedenle elde başka seçenek kalmamışsa uygulanması uygundur.