Diz eklemi uyluk kemiğinin alt ucu, kaval kemiğinin üst ucu ve diz kapağı kemiği tarafından meydana gelir. Vücüdun en büyük eklemidir ve vücüd yükünü taşıması nedeni ile aşırı yüke maruz kalır ve sıklıkla yaralanır. Dizi oluşturan kemikleri bir arada tutan 2 çapraz (ön ve arka) ve 2 yan bağ (iç ve dış) vardır. Ayrıca diz çevresindeki kaslar sayesinde dizin hareketi mümkün olur.
Diz ekleminin iç kısmındaki kemiklerin üzerileri kıkırdak adı verilen pürüzsüz, kaygan ve dayanıklı bir örtü ile kaplıdır. Ayrıca dizin iç ve dış olarak adlandırılan yarımay şeklinde 2 adet menisküsü bulunur. Menisküsler kıkırdağımsı yapılardır ve dizin yük taşıma, dayanıklılık ve hareket gibi bir çok özelliğine katkıda bulunurlar.
Normalde dizin yukarıda bahsedilen tüm parçaları bir uyum içinde hareket ederek dizin görevlerini yerine getirmesine katkıda bulunur. Bu parçaların herhangi birinde meydana gelebilecek bir problem dizde sorunlara yol açar. Artroskopi sayesinde bu problemlerin tanınması mümkün hale gelir.
Bu problemler:
• Menisküs yırtığı
• Kemik veya kıkırdağın koparak eklem içine düşmesi.
• Kıkırdakta yaralanma, aşınma veya tam kayıp.
• Eklem zarında şişme.
• Diz ekleminin sağlamlığında bozulma, kemik diziliminde bozulma.
• Bağların yırtılması
Herhangi bir diz problemi ile ortopedik cerraha gittiğinizde doktorunuz şikayetlerinizi dinler, size bazı sorular sorar ve sizi muayene eder. Sizin öykünüzde ve muayenenizde elde ettiği bulgular sayesinde dizinizdeki probemle ilgili bazı öngörülerde bulunur. Bu öngörüleri hakkında daha fazla bilgi toplamak üzere bazı laboratuvar tetkikleri, düz röntgen filmleri, bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans (MR) görüntüleme isteyebilir. Tüm bilgileri bir araya getirerek dizinizdeki problemi saptayabilir. Eğer probleminizin tedavisi için artroskopik cerrahi düşünülürse, doktorunuz size işlemin ayrıntılarını, olası risklerini ve ameliyat sonrası egzersizler hakkında bilgi verecektir. Ayrıca artroskopi öncesinde anestezi muayeneniz yapılarak olası riskler saptanarak engellenmeye ve size uygun anestezi yöntemi belirlenecektir.
Artroskopi sırasında diziniz etrafında yarım santimetrelik küçük kesiler yapılır. Daha sonra tüm işlem sırasında dizinizin içine mikroplardan arındırılmış sıvı verilerek dizinizin bir miktar şişmesi sağlanır. Bu sayede kameranın görüntü alabileceği ve aletlerin çalışabileceği boşluk yaratılır. Ortopedik Cerrah dizininizin içindeki işlemleri yapabilmek için özel aletler kullanır. Bu aletleri kullanarak aşağıdaki işlemleri gerçekleştirebilir.
Yırtık menisküsün temizlenmesi veya uygunsa tamir edilmesi.
• Yırtık bağların yeniden yapılması.
• Kıkırdaktaki bozuk yüzeylerin düzgünleştirilmesi.
• Serbest parçaların çıkarılması.
• Hastalıklı eklem zarının çıkarılması.
Bu işlemler genellikle 1-1.5 saat kadar sürer. İşlemin sonunda küçük kesilere dikiş atılarak kapatılır. Bazen içerde kan birikme ihtimali fazla ise bu kanı boşaltmak için dren denilen küçük brucuk dizinizin için yerleştirlebilir.
Ameliyat sonrasına dizinize soğuk uygulanacak ve ağrınız için bazı ilaçlar verilecek ve egzersizlerinize başlanacaktır. Egzersiz programı dizinizin içinde yapılan işleme göre değişiklik gösterebilir. Yine dizinizde yapılan işleme bağlı olarak ameliyattan hemen sonra ayağınıza basarak yürümenize izin verilebilir.
Genellikle 3 günde bir yaranızın pansumanınızın yapılması yeterlidir. Dikişleriniz genellikle 10-14 günde alınır. Yine dizinizin durumuna göre yapacağınız aktiviteler düzenlenir ve işe başlama zamanınız belirlenir.
Diz artroskopisi ile ilgili olası riskler iltihaplanma, toplar damar içinde kan pıhtısı oluşması ve diz içine kanamadır. Neyse lki, bu problem nadir görülür ve çoğunlukla fazla problem çıkarmadan çözülebilir.
Ancak aşağıdaki belirtiler ortaya çıkarsa hemen doktorunuza başvurmanız gerekir.
Ateşinizin yükselmesi
• Üşüme, titreme
• Dizinizin etrafında sürekli kızarıklık ve sıcaklık olması.
• Sürekli şiddetli ağrı
• Dizinizde aşırı şişlik meydana gelmesi
• Uyluğunuzda ve baldırınızdaki kaslarda ağrı.
Sonuç olarak, diz artroskopisi diz eklemi içindeki neredeyse tüm problemlerin giderilmesini sağlayan, güvenli, ameliyat sonrası erekn dönemde hastanın dizini kullanmasını sağlayan ve daha erken iyileşmeyi sağlayan bir ameliyat yöntemidir. Genellikle, problem doğru saptanmışsa ve doğru işlem yapılmış ise hasta memnuniyeti yüksektir. Diğer önemli bir faktör ortopedik cerrahın tecrübesidir. Bu yöntem özel eğitim ve deneyim gerektirir.